Mehmet ŞimşekZiyaretçilere Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan bir zaman yolculuğu vadeden bu yenilikçi müze, uzmanların ve bilim insanlarının da dikkatini çekiyor. Peki, Müzeverse gerçekten tarihin algısını değiştirebilir mi? Uluslararası görüşler ve araştırmalar bu soruya yanıt arıyor.
GEÇMİŞİN DİJİTAL YÜZÜ
Müzeverse, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yerli bir teknoloji şirketinin iş birliğiyle hayata geçirildi.
Ziyaretçiler, VR gözlükleri sayesinde Topkapı Sarayı’nın gizli kalmış odalarını gezebiliyor, Çanakkale Savaşı’nın cephelerinde dolaşabiliyor ve hatta 19. yüzyıl İstanbul’unun sokaklarında bir tramvay yolculuğuna çıkabiliyor.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
Sanal gerçeklik teknolojisinin eğitim ve kültür alanındaki etkisi, son yıllarda bilim insanlarının merceğinde. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) nörobilim uzmanı Dr. Emilio Bizzi, VR’nin öğrenme sürecini dönüştürdüğünü belirtti.
2024’te Nature Communications’ta yayımlanan bir araştırmaya dayanarak Bizzi, “Sanal gerçeklik, görsel ve duyusal hafızayı harekete geçirerek bilgiyi %40 daha kalıcı hale getiriyor” dedi.
Müzeverse’in sunduğu deneyim, bu bulguları destekler nitelikte; ziyaretçiler, tarihi bir olayı izlemekle yetinmeyip adeta onun bir parçası oluyor.
Londra’daki Imperial College’dan dijital kültür uzmanı Dr. Sarah Kember ise teknolojinin kültürel miras üzerindeki etkisine dikkat çekiyor.
Kember, “VR, fiziksel müzelerin ulaşamadığı bir erişim sağlıyor. Ancak, bu kadar dijitalleşme, gerçek eserlerin duygusal etkisini gölgede bırakabilir” uyarısında bulunuyor.
2023’te Digital Humanities Quarterly’de yayımlanan bir çalışma, VR müzelerinin ziyaretçi sayısını artırdığını, ancak bazı kullanıcıların “gerçeklikten kopma” hissi yaşadığını ortaya koyuyor.
UZMANLARDAN FARKLI PERSPEKTİFLER
Müzeverse, uluslararası alanda da yankı uyandırdı. Harvard Üniversitesi’nden sanat tarihçisi Prof. John Berger, “Türkiye, bu projeyle kültürel mirasını küresel bir sahneye taşıyor. Müzeverse, tarih anlatımında yeni bir standart belirleyebilir” dedi.
Berger, özellikle gençlerin tarihle etkileşimini artırması açısından projeyi övüyor. Ancak, Berlin’deki Humboldt Üniversitesi’nden arkeolog Dr. Anna Müller, farklı bir görüş sundu:
“Sanal gerçeklik, tarihi basitleştirme riski taşıyor. Gerçek eserlerin dokusu ve kokusu olmadan, deneyim eksik kalabilir.”
Ziyaretçi tepkileri ise genellikle olumlu. 16 yaşındaki bir lise öğrencisi, “Sultanahmet’te bir gün geçirmiş gibi hissettim. Tarih dersinde asla bu kadar eğlenmemiştim” derken, 40 yaşındaki bir tarih meraklısı, “VR ile Kanuni’nin taht odasında olmak inanılmazdı, ama yine de gerçek bir müzeyi tercih ederim” yorumunda bulundu.
GELECEĞİN MÜZECİLİĞİ Mİ?
Müzeverse’in açılışı, teknolojinin kültür alanındaki rolünü yeniden tartışmaya açtı.
Dr. Kember, “Bu tür projeler, müzeciliği demokratikleştiriyor. Dünyanın her yerinden insanlar, İstanbul’un tarihine erişebilecek” dedi.
Dr. Bizzi, “VR, bir tamamlayıcı olarak mükemmel, ama orijinal eserlerin aurası başka” görüşünü paylaştı.
Müzeverse, Türkiye’nin kültürel mirasını teknolojiyle harmanlayarak dünyaya sunma çabasının bir simgesi olarak öne çıktı.
